Χάλκη

Το νησί της Ειρήνης και της Φιλίας

Η Χάλκη, το νησί της ειρήνης και της φιλίας των νέων όλου του κόσμου, όπως έχει χαρακτηριστεί από την Unesco, υποδέχεται στη φιλόξενη αγκαλιά του, όλους όσοι αναζητούν ήρεμες και χαλαρές διακοπές.

Πελασγοί, Κάρες, Δωριείς και Φοίνικες κατοίκησαν το νησί, το οποίο οφείλει την ονομασία του στα ορυχεία χαλκού που λειτουργούσαν εδώ κατά το Μεσαίωνα. Γενικά, οι ιστορικές μαρτυρίες για τη Χάλκη είναι ελάχιστες. Κατά την αρχαιότητα το νησί ήταν χωρισμένο σε 30 δήμους και ακολούθησε την ιστορική πορεία της Ρόδου, με την οποία συνδέθηκε από πολύ νωρίς. Τα ερείπια τριών ναών του Απόλλωνα, που έχουν διασωθεί στο νησί, πιστοποιούν τη λατρεία του θεού στην αρχαιότητα, εποχή κατά την οποία η Χάλκη φημιζόταν, κυρίως, για τη σπογγαλιεία.

. Το 14ο αιώνα οι Ιππότες της Ρόδου παραχώρησαν το νησί, ως φέουδο, στην οικογένειαAssantiοι οποίοι έχτισαν και το Κάστρο τους, πάνω στα ερείπια της αρχαίας τειχισμένης ακρόπολης. Χαμηλότερα, στη θέση Τραχειά, έχουν εντοπιστεί κατάλοιπα οικισμού πιθανότατα προϊστορικού, καθώς και κλασσικοί και ελληνιστικοί αναλημματικοί τοίχοι.

Από τα μέσα του 19ου αιώνα, η τουρκοκρατούμενη Χάλκη φτάνει στο απόγειο της ακμής της. Μαζί με τη Σύμη, την Κάλυμνο και το Καστελλόριζο αναπτύσσουν το εμπόριο και τη σπογγαλιεία και το μορφωτικό-οικονομικό επίπεδο του πληθυσμού σημειώνει κατακόρυφη άνοδο. Δυστυχώς όμως, τα τελευταία χρόνια της τουρκοκρατίας και κατά τη διάρκεια της ιταλοκρατίας τα προνόμια καταργήθηκαν, το εμπόριο κι η σπογγαλιεία δέχτηκαν πλήγμα και άρχισε η αιμορραγία της μετανάστευσης. Η Χάλκη ενώθηκε με την Ελλάδα το 1948.

Ο μοναδικός οικισμός του νησιού, η Χάλκη ή Νημπορειό είναι χτισμένος αμφιθεατρικά γύρω από τοα απάνεμο λιμάνι. Δύο ακοίμητοι φρουροί, τα νησάκια Νήσος και Κρεββάτι, στέκονται προστατευτικά στο άνοιγμα του λιμανιού και αντικρίζουν τα ομοιόμορφα πέτρινα δίπατα και τρίπατα σπίτια με τα μπαλκόνια, τα χρωματιστά πορτοπαράθυρα και τις κεραμοσκεπές. Ο οικισμός έχει χαρακτηριστεί παραδοσιακός και έγινε Δήμος τιμής ένεκεν. Αποπνέει αρχοντιά, αλλά δημιουργεί και μια αίσθηση μελαγχολίας, καθώς συνειδητοποιεί κανείς πόσα από τα πανέμορφα αυτά σπίτια, είναι σήμερα εγκαταλελειμμένα.

Στέκονται όμως εκεί, πάντα υπερήφανα, με την πλάτη στηριγμένη, θαρρείς στους γυμνούς λόφους, που περιτριγυρίζουν την πολιτειούλα χαρίζοντάς της μεγαλοπρέπεια και γοητευτικό μυστήριο. Περπατώντας στα γραφικά δρομάκια της, μην παραλείψετε να αναζητήσετε το νεοκλασικό κτίριο του Δημαρχείου, του 19ου αιώνα, αλλά και τον πέτρινο πύργο του Ρολογιού, που στέκει δίπλα του, ψηλός και αγέρωχος. Στην εκκλησία του πολιούχου Αγίου Νικολάου, που χτίστηκε το 1861, θα θαυμάσετε το χαρακτηριστικό καμπαναριό, τις αγιογραφίες και το σπάνιας τέχνης ξυλόγλυπτο τέμπλο.

Ένας δρόμος 2,5 χιλιομέτρων, τον οποίο μπορείτε άνετα να διανύσετε με τα πόδια, κάνοντας ένα αργό και απολαυστικό περίπατο, θα σας φέρει στην παλιά πρωτεύουσα της Χάλκης, το Χωριό, με τα παλιά πέτρινα σπίτια του κτισμένα αμφιθεατρικά γύρω από το λόφο του Κάστρου. Εδώ ζούσαν 4.000 άνθρωποι, μακριά από τη θάλασσα για το φόβο των κουρσάρων και των πειρατών, όπως και σε όλα σχεδόν τα νησιά. Όταν όμως ο φόβος αυτός εξέλειπε, γύρω στο 1850-1870, οι κάτοικοι του Χωριού ίδρυσαν το παραθαλάσσιο Νημπορειό και εγκατέλειψαν σταδιακά την αρχική κοιτίδα τους, η οποία είναι σήμερα έρημη. Στην κορυφή του λόφου, πάνω από το Χωρίο, δεσπόζει το Κάστρο των Ιπποτών με θέα που κυριολεκτικά κόβει την ανάσα, καθώς φτάνει ως τη γειτονική Ρόδο.

Πολλά εκκλησάκια και μοναστήρια πλουτίζουν τον κατάλογο των αξιοθέατων σημείων της Χάλκης, τα οποία ολοκληρώνει ο Καμένος Σπήλιος στη θέση Αμιγλάι. Εκεί, το 1658, ο Μοροζίνι εξόντωσε τους κρυμμένους στο σπήλαιο κατοίκους, βάζοντας φωτιά στο στόμιό του.

Οι σημερινοί κάτοικοι του νησιού, περίπου 300, ασχολούνται κυρίως με τον τουρισμό, ο οποίος αναπτύχθηκε σημαντικά μετά το 1983, οπότε δημιουργήθηκαν έργα υποδομής, καθώς το νησί ανακηρύχθηκε τόπος παγκόσμιας φιλίας και ειρήνης των νέων.